In de vorige episode gaf ik, voorzover zoiets nog nodig was, aan waarom ik het tijd vond om van Facebook te verdwijnen. Nu kijk ik naar mogelijke alternatieven, en vraag ik me af of die nodig zijn.
Kort na de #byebyefacebook
-actie van Lubach stonden de media vol met analyses van zowel het evenement zelf, als de bredere discussie over de rol die Facebook cs. tegenwoordig in ons online en offline leventje spelen. In de kern is men het er allemaal over eens dat het eigenlijk toch niet zo heel kicken is dat één buitenlandse partij (of een handjevol buitenlandse partijen, als je het verhaal iets breder trekt en Google, Amazon, Microsoft etc ook meeneemt) zo ontzettend veel data over zo ontzettend veel mensen heeft, en dat het desondanks - en ondanks de blije verhalen van hen die er al uitgestapt waren, over toegenomen quality-of-life en zo - toch verdomde lastig is om zo'n vrijwillig spionagenetwerk simpelweg te verlaten.
Bijzonder.
Alternatief: we trekken Hyves weer uit het vet
Bijna net zo Nederlands als strooopwafels: het tussen 2004 en 2012 in Nederland tamelijk succesvolle glitterplaatjesplatform Hyves. In 2011 ongeveer voorbijgestreefd, qua gebruikers, door Facebook, en daarna was het eigenlijk vrij rap bekeken. Hyves werd verkocht aan TMG, die er eerst nog even een spelletjes-site van probeerde te maken, en dat is het vandaaag de dag geloof ik nog steeds.
Al vrij rap na de #byebyefacebook
-oproep werd er ook een revival van Hyves op poten gezet, door een media- en platformbedrijf dat het bij wijze van grap tijd vond voor een Nederlandse veilige haven. Of dat een beetje gaat doorzetten als voor de eerste gebruikers het nieuwtje eraf is, valt nog te bezien natuurlijk. En wat TMG doet op het moment dat er ook maar een cent omzet uit komt is ook nog de vraag...
Een ander alternatief, dan: andere netwerken
Laten we het eens ergens anders zoeken, dan, want ondanks dat ze een de facto standaard zijn, heeft Facebook geen monopolie op het social network-gebeuren, toch?
Vooral bedoeld voor foto's, veel minder geschikt voor verhalen en het delen van berichten, overmatig gevuld met duckface-trekkende dames, geen chat, geen groepen, niet veel in termen van apps, en de web-versie is een nog beperkter ding dan de app. Voor zover Insta al iets vervangt, is het eerder Flickr.
En dan nog het allerergste: Instagram is gewoon van Facebook. Dat maakt het dus als vervanging vrij ongeschikt. Next!
Google+
Het zoveelste social proefballonnetje van Google. Als platform werkt het best prettig, er zijn groepen, erg veel mensen hebben ongemerkt al een account omdat Google dat op een bepaald moment simpelweg voor iedereen aanzette... Het ontbreekt aan een chat, en het is een beetje de vraag of Google daar nou Hangouts voor bedacht had, of dat ze dat nu meer voor bedrijven bedoelen en dat we met zijn allen op Allo moeten gaan zitten. Of toch Duo?
En daarmee is gelijk het grootste probleem zichtbaar: Google lijkt op het sociale gebied stomweg geen strategie te hebben. Er wordt eens in de zoveel tijd eens een bord met eten tegen de muur gekieperd, waarna men bekijkt wat er zoal blijft plakken. Dat wordt dan vervolgens uitgebouwd, in de steek gelaten, nog eens gepushed, daarna vergeten, en na een tijd trekt Google er de stekker uit. Zie ook Google Reader, Google Buzz en de diverse toegevoegde en later weer verwijderde functionaliteiten van Hangouts. Voor veel mensen maakt dat een netwerk van Google bij voorbaat geen optie, want je wilt natuurlijk wel dat je meest belangrijke hersenspinsels en foto's van je weekendje stappen volgend jaar ook nog bestaan, en dat is bij een Google-dienst die niet "zoeken" of "advertenties" is, nog maar zeer de vraag.
Nog los daarvan kun je je afvragen hoeveel beter je af bent als je van het ene grote advertentiebedrijf naar het andere grote advertentiebedrijf overloopt. Google lijkt dan heel wat minder "evil" dan Facebook, maar maak je geen illusies over je status als Google+-gebruiker: je bent niet de doelgroep, je bent hier net zo hard het product.
Momenteel lijkt vooral Twitter nog niet al te veel populariteit vergooid te hebben en het niet alleen goed te doen als spreekbuis van president Trump, maar ook nog steeds een grote schare trouwe gebruikers bedient. Een tijdje geleden is de wat beperkende limiet op de lengte van postjes opgerekt van 140 naar een... eh... nog steeds vrij beperkte 280 karakters. Dat maakt nuance nog steeds een beetje problematisch, en je ziet regelmatig mensen die een heel verhaal ophakken in hapklare brokjes, en als een reactie-stroom achter elkaar plakken. Het leest kut (niet in de laatste plaats omdat de interface van Twitter er na het ruimhartig besprenkelen met Javascript, er niet prettiger op is geworden), nuance en samenhang is nog steeds problematisch, en nu Twitter druk bezig lijkt om de API zoveel mogelijk uit te kleden, mogelijk als voorbereiding om na jarenlang zoeken toch eens iets van winstgevend te gaan worden, zie ik het meer als roeptoeter voor losse opmerkingen en me-too retweets dan een plek waar je discussie kunt voeren of een beetje een verhaal kwijt kunt.
Decentraal dan maar?
De meeste platforms die als alternatief voor Facebook zouden kunnen dienen, lijken eenzelfde probleem te hebben: het zijn allemaal nog steeds walled gardens. Ze worden allemaal gemaakt, gepromoot, gemarket en vooral uitgebaat door bedrijven. Ze zijn allemaal centraal geregeld. Als we dat nou eens laten vallen?
Daarmee kom je in het territorium van de individuele blogs, maar daar ontbreekt het, na het afsterven van trackbacks en pingbacks, een beetje aan "netwerk". Technisch gezien is het allemaal nog steeds mogelijk, maar in praktijk blijft het beperkt tot een klein groepje mensen dat de moeite wil nemen (en in veel gevallen, de kosten wil maken) om een blog in de lucht te houden, bij te werken, van spam te ontdoen, enzovoorts.
Welcome to the Federation
Toch zijn er nog wat andere opties, en die lopen stiekem al een flinke tijd mee: Diaspora, Friendica, GNU Social, Mastodon, en nog wat andere, nog kleinere en onbekendere netwerken, die gezamelijk de Fediverse vormen. Toch is het formaat niet meteen een probleem, en bieden ze een enorm groot voordeel: niemand bezit ze, ze zijn allemaal open source. Dat niet alleen, maar ze praten ook nog eens allemaal met elkaar via open standaarden. Je bent dus niet beperkt tot één server op een netwerk, en je bent zelfs niet beperkt tot één netwerk; je kunt op Diaspora een bericht lezen dat door een Mastodon-gebruiker is gepost, en waarop is gereageerd door een Friendica gebruiker.
Hoe fucking cool is dat? Je hoeft niet eens al je vrienden naar één specifiek netwerk te sleuren, je vind ze vanzelf wel ergens terug.
Toch is dat tegelijk voor veel mensen een beetje een drempel: er is één Facebook, er is één Twitter, enzovoorts - als iemand het daarover heeft, is het direct duidelijk waar je moet zijn, en kun je redelijk vaststellen of je lid bent of niet. Dat ligt bij distributed netwerken wat lastiger: ik heb nu een account op zowel Gibberfish als op Libranet - vertel mij zonder te spieken maar wat dat is en hoe je me daar kunt volgen. Uiteindelijk maakt het natuurlijk niet uit, wnat cross-network, maar leg dat maar eens uit aan tante Truus. De huidige bevolking van de diverse Fediverse-netwerken is dus (even los van de #facebook-refugees
die de laatste tijd binnen zijn komen waaien) bestaat dus vooral uit technisch wat onderlegdere mensen. Een nog wat dunnere spoeling dan de meeste andere netwerken, maar het zal ongetwijfeld ook een kwestie zijn van zelf meer contacten leggen. Friendica had daarbij in eerste instantie mijn voorkeur, omdat het met meer netwerken federeert en de interface iets handiger lijkt, maar nu ik er een paar dagen mee gestoeid heb, lijkt Diaspora toch prettiger in het dagelijks gebruik.
Ik speel er nog wel even mee.
Is het allemaal wel zo nodig?
Moet er zo nodig een alternatief gevonden voor het gapende gat dat Facebook achterlaat? Nou nee, want zo enorm gapend was dat gat om te beginnen al niet, althans, niet voor mij. Ik deed er al langere tijd niet zo veel mee en ik gebruikte de login-met-Facebook-functionaliteit al helemaal niet. Daarbij komt dat ik technisch en nieuwsgierig (lees: nerd) genoeg ben om andere netwerken uit te proberen en daar tijd in te steken, iets dat voor veel mensen niet zal opgaan.
Nog los daarvan is het de vraag wat je precies met je netwerk doet. Gebruik je het om soort-van in contact te blijven met verre familie of oude vrienden, dan kun je niet anders dan de netwerken kiezen waar zij ook op zitten (en in veel gevallen kom je dan natuurlijk uit bij het Blauwe Gevaar uit Menlo Park). Gaat het je erom dat zoveel mogelijk mensen (potentieel) jouw geblaat te zien krijgen, dan zul je ook je publiek een beetje op moeten zoeken, of zelfstandig een site draaiende houden waar je verkeer naartoe kunt trekken. Aangezien ik vooral onder de tweede categorie val, houd ik het sowieso op de eigen site.
Wat ik daar als sociale fix nog naast gebruik... Ach, misschien kan het helemaal geen kwaad om af en toe de telefoon en computer aan de kant te gooien, en gewoon lekker van het zonnetje te genieten.